Van tuyến tính là dòng van hiện đại nhất hiện nay, van đã được tự động hóa hoàn toàn bằng những động cơ điều khiển bằng điện hoặc khí nén. Bên cạnh đó bộ điều khiển chuyển động cũng được chia làm 2 loại.
Một loại là điều khiển tuyến tính, và loại còn lại là điều khiển ON/OFF, là những trạng thái hoạt động đóng mở của van.
Van là một trong những thiết kế của quá trình công nghiệp hóa, tự động hóa. Sản phẩm giúp con người trong việc kiểm soát, điều khiển lưu lượng nước chảy trong hệ thống cung cấp nước, hệ thống thoát nước,…
Là một thiết bị có vai tròng quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi đất nước, là một thiết bị đóng vai trò trụ cột trong ngành nước, nên việc các loại van đang được nghiên cứu và phát triển thêm để đáp ứng nhu cầu của con người, từ đó ra đời thêm các dòng van tuyến tính.
Van tuyến tính được cấu tạo từ hai bộ phận riêng biệt là:
Đầu động cơ điều khiển tuyến tính và bộ phận thân van thường được cấu thành từ những loại van cơ hiện nay, hoặc những loại van thiết kế riêng để phù hợp với động cơ điều khiển.
Đặc điểm cấu tạo của động cơ điều khiển tuyến tính:
Động cơ điều khiển van tuyến tính thì gồm có 2 loại, một loại gọi là điều khiển ON/OFF, loại còn lại gọi là điều khiển tuyến tính là loại điều khiển cho phép van thực hiện đóng mở đĩa van ở nhiều góc khác nhau.
- Ở trong động cơ thường được gắn mô tơ điều khiển bằng điện hoặc pittong khí nén để thực hiện quá trình điều khiển, truyền động lực xuống đĩa van.
- Ngoài ra còn được trang bị các thiết bị điện tử thực hiện việc nhận tín hiệu đóng mở, cũng như phần modun xử lý điều khiển, nhằm cung cấp lệnh cho động cơ thực hiện đóng mở van.
- Là một thiết bị được ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại nên việc điều khiển van gần như là hoàn toàn tự động, và dễ dàng quản lý trạng thái của van.
Một số loại van được sử dụng làm thân van trong van tuyến tính:
Những loại van được sử dụng trong van tuyến tính chủ yếu là các loại van có cơ chế hoạt động là điều tiết hoặc đóng mở van trực tiếp như:
- Van bướm: Van bướm là loại van thực hiện điều tiết đóng mở van bằng một đĩa van, và quá trình đóng mở van được thực hiện bằng việc thay đổi vị trí của đĩa van thông qua trục điều khiển truyền động, nếu van bướm không được lắp đặt trang bị thêm động cơ điều khiển thì các thao tác đóng mở van sẽ được thực hiện thông qua tay quay hoặc tay gạt trang bị trên van.
- Van bi: Van bi là một loại van có cấu tạo là một hình tròn ở giữa tâm có lỗ hổng để khi lỗ hổng song song với đường ống thì van sẽ cho phép dòng lưu chất đi qua. Van bi cũng là một loại van điều tiết, đóng mở trực tiếp thông qua thao tác truyền lực vào trục van để đóng mở van. Lực sẽ được truyền trực tiếp từ ngoài vào nên ngoài đóng mở, thì van còn có thể điều chỉnh lưu lượng dễ dàng.
- Van cầu: Van cầu là một loại van khá đặc biệt hơn so với các loại van khác trong van tuyến tính. Nó có cơ chế hoạt động được trong môi trường khí nén, hay môi trường hơi nên thường được sử dụng trong các nồi hơi, các đường ống dẫn khí. Ở đây van cầu thường vị trí đóng mở có đĩa dạng hình nêm, hay hình trụ. Khi mở ra thì van sẽ gần như mở hoàn toàn, và đóng cũng sẽ đóng hoàn toàn, Cũng là một cơ chế hoạt động đóng mở trực tiếp và có thể lắp đặt thêm hệ thống điều khiển khí nén.
- Van cổng: Van cổng thực hiện việc đóng mở, điều tiết dòng nước bằng một đĩa van, nhưng ở đây khi mở van sẽ đưa hoàn toàn đĩa van ra khỏi đường ống, không như van bướm sẽ vẫn nằm trong đường ống. Việc lắp đặt động cơ điều khiển cho van cổng giúp cho việc vận hành van trở nên dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó còn một số loại van khác như van dao cũng có thể lắp đặt bộ điều khiển, vì cơ chế hoạt động của van dao cũng tương tự như van cổng.
Ưu điểm và nhược điểm của van tuyến tính:
Bất kỳ một thiết bị nào cũng đều có những ưu điểm cũng như khuyết điểm, đối với van tuyến tính cũng vậy, nhưng với những ưu điểm vượt trội hơn nên van vẫn được sử dụng một cách rộng rãi trong các quy trình sản xuất.
Ưu điểm:
- Van tuyến tính có thể thực hiện việc đóng mở van một cách nhanh chóng mà không cần tốn quá nhiều sức.
- Bên cạnh đó có thể kiểm soát hoạt động của van thông qua các thiết bị cảm ứng.
- Van sử dụng nhiều công nghệ tiên tiến giúp cho con người tiết kiệm được nhiều kinh phí vận hành.
- Và van giúp cho việc đồng bộ với hệ thống dây chuyền sản xuất trở nên dễ dàng hơn thay vì phải dùng người điều khiển có thể bị sai lệch.
Nhược điểm:
- Để điều khiển và hiểu được các thông số kỹ thuật buộc người điều khiển phải có trình độ chuyên môn, được đào tạo bài bản qua trường lớp.
- Kinh phí để lắp đặt vận hành các hệ thống này khá cao, thường không phù hợp với các dây chuyền nhỏ lẻ.
- Ngoài ra vì là thiết bị điện tử nên quá trình sử dụng và bảo dưỡng van phải kỹ, để tránh trường hợp hư hỏng ngoài ý muốn.